Archive for the ‘Diversen’ Category
Ted over veertig jaar schrijverschap
Drie weken geleden stond ik in het theater van de OBA om te vertellen over veertig jaar schrijverschap. Daar is een mooie opname van gemaakt door de OBA en die staat online, zodat je alsnog kunt kijken en luisteren naar wat ik toen te vertellen had. Inmiddels is de film al zo’n vijfhonderd keer bekeken.
39%
Vroeger zat ik de puntentelling van het Songfestival op een papiertje bij te houden. Ik vond het leuk om naderhand te bestuderen wie wie punten had gegeven en daarin was meestal wel een patroon van voortrekken in te zien. Sinds de puntentelling op tv te snel gaat om bij te houden en het publiek mee mag stemmen, ben ik mijn belangstelling nogal verloren.
Nu zag ik dat per vergissing de publiekspunten met betrekking tot de tweede halve finale van Italië bekendgemaakt waren. 39% van het Italiaanse publiek koos voor het liedje van Israël. Het betreft een prima lied en het werd uitstekend vertolkt, maar bij zo’n enorm percentage begrijp je dat andere motieven dan smaak een rol spelen. Als de fout niet gemaakt was, waren we waarschijnlijk niet te weten gekomen dat het Songfestival is gekaapt door de politiek, iets wat organisator EBU nu juist wilde voorkomen door Israël niet uit te sluiten. Maar nu is niet centraal komen staan wat Europa verbindt, wat de bedoeling van de liedjeswedstrijd is, maar wat Europa splijt.
String
Binnenkort ga ik een paar dagen weg en wil dan zo licht mogelijk reizen. In het verleden maakte ik daarbij fouten die ik nu nooit meer zou maken. Om ruimte in de koffer te besparen kwam ik op het idiote idee om niet mijn reguliere ondergoed mee te nemen, maar louter strings. De hele vakantie door liep ik die veter uit mijn naad te plukken. Sindsdien draag ik nooit meer strings. Op mijn leeftijd laat ik de bips sowieso liever bedekt – niet voor mezelf, maar om afgunstige leeftijdgenoten met minder pronte billen niet voor het hoofd te stoten.
Ommouw me: kernoorlog!
‘Ommouw me’ heeft bij Het Parool voor verwarring gezorgd; het is kennelijk als een bom ingeslagen, getuige de rubriek waarin boeken worden gesignaleerd!
‘Ronduit duf’
Zijn er dan helemaal geen nare reacties op ‘Ommouw me’? Jawel, en ik ben niet te beroerd om er kond van te doen. Mario Molegraaf belicht mijn bundel op de site van de Nederlandse Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en hij is er gauw klaar mee. Het juist noteren van mijn naam is te moeilijk voor hem, maar het oordeel gaat hem zo makkelijk af, dat hij onderbouwen niet nodig vindt:
Lees het stukje in zijn geheel hier: https://www.mdnl.nl/?p=15914
‘Ommouw me (…) is een vertrouwde en nieuwe Van Lieshout tegelijk, van heel hoog niveau’
Edward van de Vendel tipt op zijn weblog met grote regelmaat boeken die hem bevallen. Gelukkig komen ook zo nu en dan boeken van mij aan de beurt, zoals in dit geval ‘Ommouw me’. Kijk hier wat Edward erover schrijft en houdt zijn tips in de gaten!
Iepenzaad
In Amsterdam zie je de sporen:
het sperma vliegt je om de oren,
het zaad ligt duimendik op straat,
de gracht drijft vol ejaculaat.
Kinderen graaien met hun hand
door de lozing als door zand
en hun ouders doen alsof
het geen kwakje is, maar stof.
Het is begonnen toen we sliepen,
eind april, als ieder jaar:
bijna tachtigduizend iepen
kwamen met z’n allen klaar.
Op 6 mei 2009, 27 april 2011, 14 mei 2012, 26 mei 2013, 6 mei 2014, 9 mei 2015, 14 mei 2016, 2 mei 2017, 13 mei 2018, 24 april 2019, 11 mei 2020, 21 mei 2021 en 10 mei 2022 zette ik bovenstaand gedicht op mijn weblog; het is een gewoonte geworden om elk jaar dit gedicht van mij online te zetten als de stad bezaaid ligt met iepenzaad. Vorig jaar plaatste ik het gedicht niet, omdat een massale uitstorting uitbleef. Dit jaar kwam de ejaculatie extra vroeg op gang, mede door harde rukwinden, maar niet al het zaad kwam daarbij los, dus er moest nog een tweede ejaculatie volgen. Die vindt nu plaats. – Iepenzaad wordt door keurige mensen eufemistisch ook wel iepenregen, lentesneeuw en iepenbloesem genoemd.
In het Huis De Pinto te Amsterdam hangt momenteel een uitvergrote versie van dit gedicht, dat door de initiatiefneemster op nogal wat punten is aangepast.
Heb je de film al gezien?
Inmiddels is het een week geleden dat ik optrad in het theater van de OBA met een verhaal over 40 jaar schrijverschap. Het programma duurde anderhalf uur en na die negentig minuten was ik nog maar net over de helft. Eigelijk zou ik nog een deel 2 moeten doen, maar dat wil ik niemand aandoen. Wie de voorstelling gemist heeft en dat jammer vindt, kan kijken naar de filmopnames. ‘Ted van Lieshout 40 jaar enzovoort’ is een productie van de Openbare Bibliotheek Amsterdam en is te zien op hun kanaal en ook op YouTube:
https://youtu.be/Q_21KMQWkMU?si=aEhngXY-zEtzngPp
In een paar dagen is de film, die 101 minuten duurt, al bijna driehonderd keer bekeken!
Ommouw me: ‘Schurende en aangrijpende poëzie’
In Trouw een mooie bespreking van ‘Ommouw me’ van Bas Maliepaard:
Ted in de OBA: the movie!
Afgelopen zondag stond ik dik anderhalf uur op het podium van het theater van de OBA om te vertellen over veertig jaar schrijverschap. Er zijn opnamen van gemaakt en de OBA heeft er een mooie film van gemonteerd – met dank aan Simon en Oscar van de techniek! – die nu door iedereen bekeken kan worden. Dus wie het gemist heeft, kan alsnog meemaken wat er gebeurde. Veel plezier met de film!
Ommouw me: ‘Een aanrader die verrast en die je niet meer loslaat’
Op Pluizuit.be een fraaie bespreking van Eric Vanthillo over ‘Ommouw me’. Het boek is bestempeld tot ‘aanrader’. Lees het hieronder of op de site van Pluizuit: https://pluizuit.be/boek/ommouw-me/:
“Ted van Lieshout komt weer eens origineel en hoogst persoonlijk uit de hoek met deze verzenbundel in woord én in beeld waarin hij zijn eigen kleren de hoofdrol toebedeelt. Omdat, zo schrijft hij in het nawoord, “kleren zich steeds op de een of andere manier herinneren wie er in gezeten heeft. Die kleren zijn dus eigenlijk een gedicht waaruit iemand verdwenen is.” Naast zijn eigen kleren krijgen ook de kleren van zijn veertig jaar geleden overleden broer een belangrijke plaats, de pet van zijn vader, en meer stukken met een ziel en emotioneel geladen herinneringen.
Zoals steeds houdt hij alle touwtjes van deze bundel strak in de hand, wat leidt tot een publicatie waarin niets aan het toeval is overgelaten. Vol wijze woorden, speels en helder, diep rakend en vol mijmering over het leven en de dood, over de liefde en de vriendschap. De gedichten zijn soms kort en krachtig, soms verhalend en uitbundig. Knap hoe hij diepgang combineert met speelsheid, ernst met humor.
Het geheel is overzichtelijk opgebouwd in 7 hoofdstukken. Over kleren die aan willen (“Hij werd te dik. – Nee, zeg dat niet! – Zeg dat wij gekrompen zijn in de was.”). Over verlaten kledingstukken, schoenen en andere stukken (“Ik heb nog vaders pet, alleen, hij past me niet. Hij is te klein. Hoe kan het hoofd van een zoon groter dan dat van een vader zijn?”). Over kledingstukken die hun land verlieten zoals de Ghanese teenslippers of het hemd uit Istanbul. Over kledingstukken die aan willen of juist niet zoals het t-shirt met opdruk van het schilderij van Delacroix ‘De vrijheid leidt het volk’. Of het passionele gedicht over Ali, verdeeld over 7 jeansbroeken. En ook over zijn overleden broer (“Sta maar op, zei ik zacht en sloeg de deken weg. Ik hoefde verder niets te doen. Mijn broertje zag zelf ook wel dat alles verloren was en stapte dapper de dag uit, met mijn hand nog als het enige waar hij zich aan vast kon klampen.”). En veel meer.
Alle foto’s van de kledingstukken zijn haarscherp. Zij tonen vaak een opvallend detail en lijken in beweging te komen. Knap hoe de teksten erin verwerkt zijn: in een label in de kraag of binnen op een borstzak. En, zoals we bij van Lieshout gewend zijn, geeft hij helder inzage in het maakproces en verklaart hij in een nawoord netjes hoe dit boek is ontstaan en welke kledingstukken de selectie hebben gehaald. Maar ook verklaart hij kort bij elk hoofdstuk de kledingstukken die volgen en wat zij voor hem betekend hebben.
Kortom, weer een niet te missen persoonlijke bundel verzen in woord en in beeld waarin meester-schrijver van Lieshout zijn kunnen toont in al zijn verscheidenheid. Een aanrader die verrast en die je niet meer loslaat.”
Eric Vanthillo – april 2024
Tzum over ‘Ommouw me’
Een fijne bespreking van Hanz Mirck op Tzum van ‘Ommouw me’:
‘De bundel is slim opgezet; eerst onderzoekt van Lieshout de relatie tussen kledingstuk en drager, waarbij de kleren als personen worden opgevoerd die verdrietig zijn omdat ze afgedankt werden, en die de warmte die ze kunnen geven nu zelf missen. De kledingstukken spreken door de labels die erin genaaid zijn, daar zijn korte verzen op gemonteerd door Van Lieshout, die ook de fotografie en de opmaak voor zijn rekening nam.’
Lees de hele recensie hier: https://www.tzum.info/2024/04/recensie-ted-van-lieshout-ommouw-me/
De twee betekenissen van ‘verwerken’
Het zit erop. Gisteren vond in het theater van de OBA – dank alle mensen van de OBA! Dank aan iedereen die de moeite heeft genomen om aanwezig te zijn! Dank! Dank! Dank! – een optreden plaats dat ik verzorgde om te vieren dat ik veertig jaar mijn geld verdien met schrijven. Tot mijn stomme verbazing had ik het verkeerd ingeschat en was ik na anderhalf uur pas halverwege mijn carrière en dus ook halverwege het gedachte programma (hoe had ik kunnen weten dat ik drie uur nodig heb om te vertellen wat ik in veertig jaar deed?). Ik wilde niet langer uitlopen dan tien minuten en toen overkwam me ook nog dat ik door emotie overmand zeer grote moeite had om mijn slottekst uit te spreken. Om het gestuntel een beetje goed te maken en omdat ik toch graag de boodschap een beetje helder wil overbrengen, staat hier het slot van mijn betoog – even ter verduidelijking: het was het enige stukje dat ik had uitgeschreven, omdat ik hechtte aan de formulering.
In Gebr., uit 1996, wilde ik de vraag beantwoorden: ben je zelf nog een broer als je enige broer of zus is overleden? Het verhaal was gebaseerd op mijn overleden broer Harry en mij, en om die vraag te kunnen beantwoorden, moest ik in het verhaal de zus en de andere broer die ik in het echte leven heb, verdonkeremanen. Ik heb het altijd wel macaber gevonden dat ik middels een boek mijn overleden broer in leven trachtte te houden, en ondertussen mijn levende zus en broer onderschoffelde. Ik heb daar geen spijt van, maar ik bied er toch een beetje mijn excuses voor aan. Ook wel omdat ik soms het gevoel had dat ik onze broer een beetje heb gekaapt. Ook nu in de nieuwe bundel.
Tijdens het kerstdiner in december kwam ik met een pan uit de keuken en trof mijn moeder, broer en zus in discussie aan. Mijn zus vroeg aan mij: ‘Wat vind jij nou het ergst dat jou is overkomen?’
Ik wist niet waar het gesprek over ging, maar ik wilde wel een eerlijk antwoord geven. Ik dacht koortsachtig na en zei: ‘Dat de relatie met die-en-die uitging en dat ik dat niet beter heb kunnen afronden.’
‘O,’ zei mijn zus teleurgesteld, ‘ik dacht dat je de dood van onze broer zou zeggen.’
Ik voelde me onmiddellijk schuldig, want dat was inderdaad vele malen erger. Maar er was een verschil. Anders dan bij dingen waar je invloed op hebt, kon ik aan de dood van mijn broer niets doen, en daardoor heb ik er in zekere zin vrede mee. Bovendien heb ik over hem kunnen schrijven, heb ik hem als het ware in leven kunnen houden in boeken.
Ik realiseer me heel goed dat het schrijverschap me instrumenten in handen heeft gegeven om nare ervaringen die ik heb opgedaan en zelfs trauma’s die ik al of niet heb opgelopen, te verwerken. Niet verwerken in de zin van áchter me laten, maar in de zin van verwerken tot kúnst.
(Foto: Béla van Lieshout)
Vandaag is het zo ver: Ted in de OBA!
Vandaag komt er, tot opluchting van velen, een eind aan mijn oproepen om te komen naar mijn jubileumoptreden in het theater van de OBA bij het Centraal Station van Amsterdam. Het optreden is vanmiddag, dus na vandaag heeft uitnodigen geen zin meer. Is het nu dan te laat om er nog bij te zijn? Nee, er zijn nog een paar kaarten beschikbaar. Hier kun je ze krijgen, en dan hup naar de OBA, want het begint om 14:00 uur!
https://www.oba.nl/agenda/oosterdok/tedvanlieshout40jaarenzovoort.html
Overmorgen: Ted in de OBA!
Het aftellen is begonnen. Overmorgen is het al zover. Dan sta ik eenmalig in het theater van de OBA bij het Centraal Station van Amsterdam en ga vertellen over veertig jaar schrijverschap. Ik lees voor, teken erbij, en als er vragen zijn, beantwoord ik die.
Je kunt er bij zijn. Ga dan naar deze site en meld je aan. Kost niks.
https://www.oba.nl/agenda/oosterdok/tedvanlieshout40jaarenzovoort.html
tedvanlieshout.nu 